การบริหารคนในองค์กรไม่ใช่เรื่องง่าย เพราะพนักงานแต่ละคนมีแรงจูงใจ วิธีคิด และพฤติกรรมที่แตกต่างกัน การเข้าใจแนวคิดพื้นฐานเกี่ยวกับการบริหารคนจะช่วยให้ HR และผู้จัดการสามารถสร้างสภาพแวดล้อมการทำงานที่เหมาะสมและส่งเสริมประสิทธิภาพของทีมได้ ทฤษฎี X, Y และ Z เป็นกรอบคิดที่นิยมใช้เพื่อทำความเข้าใจพฤติกรรมและแรงจูงใจของพนักงาน
น้องบีพลัสมีเทคนิค บริหารคนอย่างมีประสิทธิภาพ ด้วยทฤษฎี X, Y และ Z มาฝากกัน
ทฤษฎี X การบริหารแบบควบคุมเข้ม
ทฤษฎี X มองว่าพนักงานส่วนใหญ่ ไม่ชอบทำงาน และจะพยายามหลีกเลี่ยงงานหากไม่มีการควบคุม ดังนั้น วิธีบริหารแบบทฤษฎี X จะเน้นการ ควบคุมอย่างเข้มงวด ผ่านการออกคำสั่ง การตรวจสอบงาน และการกำหนดบทลงโทษ เพื่อให้พนักงานปฏิบัติงานตามที่องค์กรต้องการ
-
การกำหนดเป้าหมายงานชัดเจนและตรวจสอบผลเป็นประจำ
-
การใช้มาตรการลงโทษหากไม่ปฏิบัติตามกฎเกณฑ์
-
เหมาะกับงานที่มีขั้นตอนชัดเจน เช่น งานสายการผลิต หรืองานที่ต้องทำตามมาตรฐานความปลอดภัย
แม้ว่าการบริหารแบบทฤษฎี X จะช่วยให้ได้ผลลัพธ์ตามเป้าหมาย แต่หากใช้อย่างต่อเนื่องอาจทำให้พนักงานรู้สึกกดดัน ขาดความคิดสร้างสรรค์ และแรงจูงใจลดลง
ทฤษฎี Y การบริหารแบบมอบอิสระและสร้างแรงจูงใจ
ในทางตรงกันข้าม ทฤษฎี Y เชื่อว่าพนักงาน ชอบทำงาน และสามารถกำหนดเป้าหมายให้ตัวเองได้ หากได้รับแรงจูงใจที่เหมาะสม พนักงานจะสามารถรับผิดชอบงานด้วยตัวเองโดยไม่ต้องถูกควบคุมอย่างเข้มงวด
-
การมอบหมายงานและความรับผิดชอบ พร้อมให้พนักงานวางแผนและตัดสินใจ
-
การใช้แรงจูงใจเชิงบวก เช่น การยกย่อง การให้รางวัล หรือโอกาสเติบโต
-
เหมาะกับงานที่ต้องใช้ความคิดสร้างสรรค์ การแก้ปัญหา หรือโครงการที่มีหลายทางเลือกในการทำงาน
การบริหารแบบทฤษฎี Y ช่วยสร้างแรงจูงใจ ทำให้พนักงานมีส่วนร่วม มีความคิดสร้างสรรค์ และพร้อมพัฒนาตนเอง
ทฤษฎี Z การบริหารแบบผสมผสานเพื่อความสมดุล
ทฤษฎี Z เป็นแนวคิดที่นำหลักการของทฤษฎี X และ Y มาผสมผสาน โดยเน้น ความสมดุลระหว่างการควบคุมและความเป็นอิสระ ของพนักงาน พร้อมสร้าง ความสัมพันธ์ระยะยาวระหว่างพนักงานกับองค์กร
-
มอบหมายงานตามความสามารถ พร้อมกำหนดกรอบเวลาและมาตรฐาน
-
ส่งเสริมวัฒนธรรมองค์กรที่สนับสนุนการพัฒนาพนักงาน เช่น การฝึกอบรมและการทำงานเป็นทีม
-
สร้างความผูกพันกับองค์กร เช่น การให้โอกาสเติบโตในระยะยาว และการสื่อสารที่เปิดกว้าง
ทฤษฎี Z ช่วยให้องค์กรมีความยืดหยุ่น พนักงานรู้สึกมีคุณค่า และสามารถสร้างผลงานได้อย่างต่อเนื่อง
ที่มา SCB
