ภาษีมูลค่าเพิ่มและภาษีซื้อต้องห้าม

1. หลักการจัดเก็บภาษีมูลค่าเพิ่ม

กิจการที่เสีย VAT : ม.77/2

1. ขายสินค้าในราชอาณาจักรโดยผู้ประกอบการ
2. ให้บริการในราชอาณาจักรโดยผู้ประกอบการ
3. นำเข้าสินค้าโดยผู้นำเข้า

กิจการที่ไม่อยู่ในบังตับต้องเสีย VAT (OUT OF SCOPE) : ม. 77 /3

1. กิจการที่อยู่ในบังดับต้องเสียภาษีธุรกิจเฉพาะ
2. กิจการที่ได้รับยกเว้นภาษีธุรกิจเฉพาะ
3. กิจการนอกเหนือจาก ม.77/2

กิจการที่ยกเว้น VAT : ม.81

1. การขายสินค้าที่มิใช่การส่งออกและการให้บริการบางกรณี
2. การนำเข้าสินค้าบางกรณี

ผู้มีหน้าที่เสีย VAT: : ม.82, ม.82/1

1. ผู้ประกอบการ : ม.82(1) 
   • บุคคลซึ่งซายสินค้าหรือให้บริการในทางธุรกิจหรือวิชาชีพ......ม.77 / 1 (5)
2. ผู้นำเข้า: ม.82(2)
3. บุคคลที่กฎหมายกำหนด: ม.82/1
   • เช่น ตัวแทนของผู้ประกอบการที่อยู่นอกราชอาณาจักร

NOTE! ม. 82/4

2. จุดความรับผิดในการเสียภาษีมูลค่าเพิ่ม (Tax point)

• ความรับผิดสำหรับการขายสินค้า
  • มาตรา 78 (1)(2)(3)(4) หรือ (5)
  • มาตรา 78/3 และกฎกระทรวง ฉบับที่ 189
• ความรับผิดสำหรับการให้บริการ
  •  มาตรา 78/1 (1)(2)(3) หรือ (4)
  • มาตรา 78/3 และกฎกระทรวง ฉบับที่ 189
• ความรับผิดสำหรับการนำเข้า
  • มาตรา 78/2

3. หลักเกณฑ์การออกใบกำกับภาษี

หลักเกณฑ์ทั่วไป

• ออกเป็นรายกิจกรรม
• ออกเป็นรายสถานประกอบการ

กำหนดเวลาในการออก

• ผู้ประกอบการจดทะเบียน หรือผู้ที่มีสิทธิออกใบกำกับภาษีแทนผู้ประกอบการจดทะเบียน ต้องจัดทำใบกำกับภาษีแบบเต็มรูปตามมาตรา 86/4 และสำเนาใบกำกับภาษี สำหรับการขายสินค้าหรือการให้บริการทุกครั้ง โดยต้องจัดทำทันทีที่ความรับผิดในการเสียภาษีมูลด่าเพิ่มเกิดขึ้น พร้อมทั้งส่งมอบใบกำกับภาษีนั้นให้แก่ผู้ซื้อสินค้าหรือผู้รับบริการ

สำเนาใบกำกับภาษี

• ให้เก็บรักษาไว้ ณ สถานประกอบการที่ออกใบกำกับภาษี เป็นเวลาไม่น้อยกว่า 5 ปีนับแต่วันที่ได้ยื่นแบบแสดงรายการภาษี (ก.พ.30) หรือวันทำรายงานภาษีขายแล้วแต่กรณี (มาตรา 86)

ผู้มีสิทธิออกใบกำกับภาษี

• ผู้ประกอบการจดทะเบียน
• ผู้ประกอบการจดทะเบียนเป็นการชั่วคราว
• ตัวแทนในราชอาณาจักรของผู้ประกอบการที่อยู่นอกราชอาณาจักร
• ตัวแทนในราชอาณาจักรของผู้ประกอบการ ที่อยู่ในราชอาณาจักรที่รับฝากขายสินค้า
• ผู้ขายทอดตลาดที่ไม่ใช่ส่วนราชการ ซึ่งได้ขายทอดตลาดทรัพย์สินของผู้ประกอบการจดทะเบียน
• ประกอบการจดทะเบียนที่เลิกประกอบกิจการแล้ว แต่ได้รับอนุมัติจากอธิบดีกรมสรรพากร ให้ออกใบกำกับภาษีเป็นการชั่วคราวจนกว่าจะหยุดประกอบกิจการ

ชนิดของใบกำกับภาษี

• ใบกำกับภาษีแบบเต็มรูปแบบ (มาตรา 86/4)
• ใบกำกับภาษีอย่างย่อ (มาตรา 86/6)
• ใบกำกับภาษีอย่างย่อที่ออกโดยเครื่องบันทึกการเก็บเงิน (มาตรา 86/6 วรรคห้า)
• ใบเพิ่มหนี้ (มาตรา 86/9)
• ใบลดหนี้ (มาตรา 86/10)
• ใบเสร็จรับเงินค่าภาษีมูลดำเพิ่มที่ส่วนราชการเป็นผู้ออก (มาตรา 86/14)

4. กรณีที่ไม่ต้องออกใบกำกับภาษี ม.86/8 + ประกาศ VAT #154

กิจการรายย่อย

• ไม่เคยมีมูลค่าของฐานภาษีในเดือนใดถึง 300,000 บาท
• มีสถานประกอบการแต่ละแห่งเป็นรถเข็น แผงลอย หรือหน่วยขายที่มีลักษณะทำนองเดียวกัน
• ให้บริการทางพิเศษ/ทางหลวงส้มปทาน/บริการสนามบิน

ข้อสังเกต:

• ขายสินค้า/ให้บริการที่มีมูลค่าครั้งหนึ่งไม่เกิน 1,000 บาท เว้นแต่ผู้ซื้อสินค้าหรือผู้รับบริการจะเรียกร้องใบกำกับภาษี
• จัดทำใบกำกับภาษีอย่างย่องรวบรวมการขายสินค้า/ ให้บริการที่มีมูลด่าครั้งหนึ่งไม่เกิน 1,000 บาท ในหนึ่งวันทำการเพื่อเป็นเอกสารประกอบการลงรายการในรายงานภาษีขาย

กรณีที่ไม่ต้องออกใบกำกับภาษี ป.86/2542

• กรณีจำหน่าย จ่าย โอนสินด้าโดยไม่มีค่าตอบแทน และไม่เรียกเก็บ VATจากผู้ซื้อสินค้า
• กรณีนำสินค้าไปไซในกิจการที่ไม่ต้องเสีย VAT
• กรณีนำรถยนต์นั่งหรือรกยนตโดยสารที่มีที่นั่งไม่เกิน 10 คน ไปใช้เป็นทรัพย์สิน
• กรณีนำสินค้าที่มีไว้เพื่อขายไปใช้กับรถยนต์นั่ง หรือรถยนต์โดยสารที่มีที่นั่งไม่เกิน 10 คน
• กรณีมีสินค้าขาดจากรายงานสินค้าและวัตถุดิบ
• กรณีมีสินค้าคงเหลือ และหรือทรัพย์สินที่มีไว้ในการประกอบกิจการที่ต้องเสีย VAT หรือทั้งกรณีที่ต้องเสีย VAT และที่ไม่ต้องเสีย VAT ณ วันเลิกประกอบกิจการหรือ ณ วันที่ได้รับคำสั่งถอนทะเบียนภาษีมูลค่าเพิ่ม
• กรณีให้บริการไม่มีค่าตอบแทน และไม่เรียกเก็บ VAT จากผู้รับบริการ
• กรณีนำบริการไปไซในกิจการที่ไม่ต้องเสีย VAT
• *กรณีนำบริการ และหรือนำสินค้าไปใช้เพื่อการรับรอง หรือเพื่อการอื่นที่มีลักษณะทำนองเดียวกัน
• กรณีนำบริการหรือสินค้าที่มีไว้เพื่อขายไปใช้กับรถยนต์นั่ง หรือรถยนต์โดยสารที่มีที่นั่งไม่เกิน 10 คน 
• กรณีการให้บริการที่ไม่นับรวมเป็นมูลค่าของฐานภาษี

5. ใบกำกับภาษีแบบเต็มรูป: ม.86/4

• รายการสาระสำคัญ: ม.86/4(1)-(8)
  1. คำว่า "ใบกำกับภาษี"
  2. ชื่อ ที่อยู่ เลขประจำตัวผู้เสียกาษี (ผู้ขายสินค้า/ ผู้ให้บริการ)
  3. ชื่อ ที่อยู่ (ผู้ซื้อสินค้า/ ผู้รับบริการ)
  4. หมายเลขลำดับ (running No.)
  5. ชื่อ ชนิด ประเภท ปริมาณ และมูลค่าของสินค้า/ บริการ
  6. จำนวนภาษีมูลด่าเพิ่ม (แยกออกจากมูลค่าของสินค้า/ บริการ)
  7. วัน เดือน ปีที่ออกใบกำกับภาษี
  8. ข้อความที่อธิบดีกำหนด: ประกาศ VAT# 39
• ป.86/2542 ข้อ 4,8,9
• ข้อความที่อธิบดีกำหนด: ม.86/4(8)
• ประกาศ VAT# 39 แก้ไขเพิ่มเติมโดยประกาศ VAT# 199*
  • คำว่า "เอกสารออกเป็นชุด"
  • คำว่า "สาขาที่ออกใบกำกับภาษีคือ"
  • เลขทะเบียนรถยนต์
  • อัตราแลกเปลี่ยนเงินตราต่างประเทศเป็นเงินตราไทย
  • ราคาชายทองรูปพรรณ กับราดาซื้อคืนทองรูปพรรณ
  • เลขประจำตัวผู้เสียภาษีอากรของผู้ซื้อสินค้า/ ผู้รับบริการ
  • สถานประกอบการของผู้ขายสินค้า / ผู้ให้บริการ
  • สถานประกอบการของผู้ซื้อสินค้า / ผู้รับบริการ
• ชื่อผู้ประกอบการ หรือซื่อสถานประกอบการ หรือซื่อการค้าของสถานประกอบการตามที่ได้จดทะเบียนกาษีมูลด่าเพิ่ม
• กรณีระบุชื่อ ที่อยู่ไม่ถูกต้องครบกัวนตามที่จดทะเบียนภาษีมูลค่าเพิ่ม
• กรณีไม่สามารกระบุรายการสินค้าหรือบริการทั้งหมดในใบกำกับภาษี 1 แผ่น
• มูลค่าของสินค้าหรือบริการที่ยังไม่รวมภาษีมูลค่าเพิ่ม และจำนวนภาษีมูลค่าเพิ่มให้แยกออกจากมูลค่าของสินค้าหรือของบริการให้ชัดแจ้ง
• จำนวนภาษีมูลด่าเพิ่มมีเศษเป็นจุดทศนิยม: การเสียกาษีและการเครดิต
• จัดทำเป็นภาษาไทยหรืออังกฤษก็ได้ แต่ต้องจัดทำเป็นหน่วยเงินตราไทย 

6. ใบกำกับภาษีแบบย่อ: ม.86/6

• กิจการด้าปลีก: ประกาศ VAT# 32
  • ชายให้แก่ผู้บริโกดโดยตรง มิได้มีวัตถุประสงค์ที่จะนำไปขายต่อไปเช่น แผงลอย ขายของซ้ำ ขายยา จำหน่ายน้ำมันห้างสรรพสินค้า
• บริการรายย่อยแก่บุดดลจำนวนมาก เช่น ภัตตาคาร กิจการโรงแรม กิจการซ่อมแซมทุกชนิด โรงภาพยนตร์

ที่มา กองกฎหมาย กรมสรรพากร

ภาษีซื้อต้องห้าม คือ ภาษีซื้อที่ผู้ประกอบการจดทะเบียนVAT ไม่สามารถนำมาหักออก จากภาษีขายในการคำนวณภาษีมูลค่าเพิ่มหรือนำมาขอคืนภาษีซื้อ [creditภาษีซื้อ] ซึ่งกฎหมายได้กำหนดลักษณะของภาษีซื้อต้องห้าม ไว้ในมาตรา 82/5 แห่งประมวลรัษฎากร สรุปได้ดังนี้

1. ไม่มีใบกำกับภาษี หรือทำหาย
2. กรณีใบกำกับภาษีมีข้อความไม่ถูกต้องหรือไม่สมบูรณ์ที่สรรพากรกำหนด
3. ภาษีซื้อที่ไม่เกี่ยวข้องกับกิจการ
4. ภาษีซื้อที่เกิดจากรายจ่ายเพื่อการรับรอง
5. ภาษีซื้อตามใบกำกับภาษีที่ออกโดยผู้ไม่มีสิทธิออกใบกำกับภาษี
6. อื่นๆ ภาษีซื้อตามประกาศอธิบดีกรมสรรพากรเกี่ยวกับภาษีมูลค่าเพิ่ม (ฉบับที่ 42)

ที่มา เพจ 101 BuncheeTax