ถ้านายจ้างจ้างแรงงานต่างด้าวโดยผิดกฎหมาย โดยเฉพาะให้ทำ “อาชีพต้องห้าม” แล้วเกิดการค้างค่าจ้าง แรงงานต่างด้าวสามารถฟ้องศาลเรียกเงินเดือนจากนายจ้างได้หรือไม่?
คำตอบคือ ไม่สามารถฟ้องได้ เพราะเป็นกรณีที่ผิดกฎหมายตั้งแต่ต้น
ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 150 ระบุไว้ว่า "เมื่อวัตถุประสงค์แห่งสัญญาขัดต่อกฎหมาย หรือศีลธรรมอันดีของประชาชน สัญญานั้นเป็นโมฆะ" การที่นายจ้างจ้างแรงงานต่างด้าวทำงานใน อาชีพที่กฎหมายห้ามไว้ ถือว่าเป็น การทำสัญญาจ้างที่มีวัตถุประสงค์ผิดกฎหมายอย่างชัดเจนสัญญาจึงตกเป็น “โมฆะ” ซึ่งหมายถึง ไม่มีผลทางกฎหมายตั้งแต่ต้น
ผลทางกฎหมายเมื่อสัญญาเป็นโมฆะ
-
ลูกจ้าง ไม่สามารถฟ้องศาลเรียกค่าจ้างได้
เพราะสัญญาที่ผิดกฎหมายไม่สามารถนำมาฟ้องร้องบังคับสิทธิในศาลได้
-
นายจ้างเองก็ ไม่สามารถเรียกคืนค่าจ้างที่จ่ายไปแล้วได้
แม้จะรู้ว่าตนจ้างโดยผิดกฎหมาย เพราะ ทั้งสองฝ่ายต่างกระทำผิดร่วมกัน
-
หลัก "ต่างฝ่ายต่างผิด" (in pari delicto) เมื่อทั้งสองฝ่ายรู้และยอมรับการกระทำที่ผิดกฎหมายร่วมกัน ไม่มีฝ่ายใดสามารถได้ประโยชน์จากการกระทำผิดนั้น
ตัวอย่าง "อาชีพต้องห้าม" สำหรับแรงงานต่างด้าว
-
กรรมกร (เช่น แบกหามทั่วไป โดยไม่ใช่แรงงานฝีมือหรือชำนาญการเฉพาะ)
-
งานขายหน้าร้าน (เช่น พนักงานขายทั่วไปในร้านค้า)
-
ช่างตัดผม ช่างเสริมสวย ช่างทำเล็บ
-
มัคคุเทศก์ (ไกด์)
-
ขับรถยนต์ขนส่งโดยสารหรือสินค้า ภายในประเทศ
-
งานด้านบัญชี (เว้นแต่เป็นที่ปรึกษาหรือมีใบอนุญาตวิชาชีพ)
-
งานเร่ขายสินค้า
-
งานทอผ้าแบบใช้มือ
-
งานด้านเกษตรกรรม ปศุสัตว์ ประมง หรือป่าไม้ (ถ้าไม่ใช้เครื่องจักร)
-
งานช่างฝีมือแบบดั้งเดิม เช่น งานหล่อ งานแกะสลัก งานปั้นเครื่องปั้นดินเผา
สำหรับนายจ้าง
-
ตรวจสอบว่า แรงงานต่างด้าวมีใบอนุญาตทำงาน (Work Permit) และประกอบอาชีพที่อนุญาตตามกฎหมายเท่านั้น
-
หลีกเลี่ยงการจ้างให้ทำอาชีพต้องห้าม เพราะหากเกิดข้อพิพาท เช่น ค้างค่าจ้าง ศาลจะถือว่าสัญญาจ้างเป็นโมฆะ
นายจ้างอาจ ต้องรับโทษทั้งทางแพ่งและอาญา และ ไม่สามารถเรียกร้องสิทธิประโยชน์จากแรงงานได้เช่นกัน
ที่มา area3.labour
