ประเภทของกะการทำงาน

1. กะเช้า (Day Shift)

• เวลาทำงานปกติ เช่น 8.00 - 17.00 น.
• เป็นกะที่ใช้กันมากที่สุดในหลายธุรกิจ เช่น สำนักงาน โรงเรียน และหน่วยงานราชการ

2. กะบ่าย (Afternoon Shift/Evening Shift)

• เวลาทำงานเช่น 14.00 - 22.00 น. หรือ 16.00 - 00.00 น.
• เหมาะสำหรับธุรกิจที่เปิดทำการในช่วงเย็นถึงค่ำ เช่น ร้านอาหาร ห้างสรรพสินค้า หรือโรงงานบางประเภท

3. กะกลางคืน (Night Shift)

• เวลาทำงานเช่น 22.00 - 6.00 น. หรือ 00.00 - 8.00 น.
• มักใช้ในธุรกิจที่ต้องดำเนินการตลอด 24 ชั่วโมง เช่น โรงงานผลิต โรงพยาบาล และธุรกิจขนส่ง

4. กะหมุนเวียน (Rotating Shift)

• พนักงานจะสลับเปลี่ยนกะในแต่ละช่วงเวลา เช่น ทำกะเช้า 1 สัปดาห์ แล้วเปลี่ยนเป็นกะบ่ายในสัปดาห์ถัดไป
• เป็นรูปแบบที่ธุรกิจใช้เพื่อให้พนักงานมีความยืดหยุ่นและไม่ต้องทำงานในกะเดียวกันตลอดเวลา

5. กะยืดหยุ่น (Flexible Shift)

• พนักงานสามารถเลือกช่วงเวลาทำงานตามความสะดวกภายในขอบเขตที่กำหนด เช่น เริ่มงานระหว่าง 7.00 - 9.00 น. และทำงาน 8 ชั่วโมง
• ใช้ในองค์กรที่มีวัฒนธรรมการทำงานที่เน้นผลลัพธ์มากกว่าช่วงเวลาทำงาน

ประเภทกะเพิ่มเติม

1. Split Shift (กะแยก)

• การทำงานแบ่งเป็นสองช่วงเวลาในวันเดียว เช่น ทำงานช่วงเช้าและกลับมาทำงานอีกครั้งในช่วงเย็น

2. ควบกะ (Double Shift)

• การทำงานต่อเนื่องกันสองกะติดกัน เช่น ทำกะเช้าและทำงานต่อในกะบ่าย

3. ควงกะ (Swing Shift)

• การสลับเปลี่ยนเวลาทำงานระหว่างกะต่างๆ ในแต่ละสัปดาห์หรือเดือน

4. วันหยุด (Day Off)

• วันหยุดที่พนักงานไม่ได้ทำงานตามตารางที่กำหนด

การจัดการและรับมือกับการทำงานกะแบบ Split Shift, ควบกะ, ควงกะ

การบริหารจัดการกะอย่างมีประสิทธิภาพ
การวางแผนและการจัดการ ตารางกะ ต้องคำนึงถึงการกระจายงานอย่างเหมาะสมเพื่อไม่ให้พนักงานทำงานเกินกำลัง หรือไม่มีเวลาเพียงพอในการพักผ่อน โดยเฉพาะการทำงานแบบ ควบกะ และ ควงกะ ที่อาจส่งผลต่อสุขภาพพนักงานหากไม่มีการจัดการอย่างเหมาะสม

การดูแลสุขภาพและสมดุลระหว่างชีวิตการทำงานและส่วนตัว
การทำงานแบบ Split Shift หรือ ควงกะ อาจทำให้พนักงานรู้สึกเหนื่อยล้าและเครียดมากขึ้น HR จึงควรจัดโปรแกรมสนับสนุนการพักผ่อน เช่น การแนะนำวิธีการจัดการเวลาส่วนตัว หรือการให้พนักงานมีเวลาพักเพียงพอก่อนทำงานกะถัดไป

การใช้เทคโนโลยีเพื่อช่วยจัดการตารางกะ
ซอฟต์แวร์หรือระบบ HR เช่น Bplus e-HRM สามารถช่วยในการจัดตารางกะ ควงกะ หรือ Split Shift ได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยสามารถติดตามและตรวจสอบชั่วโมงการทำงานได้อัตโนมัติ

การจัด Day Off และสิทธิประโยชน์อื่นๆ
ควรมีการจัดการ วันหยุด อย่างเป็นระบบ โดยอาจสลับให้พนักงานแต่ละคนมี Day Off ตามตารางที่ไม่ขัดแย้งกับการดำเนินงาน และยังต้องให้สิทธิประโยชน์อื่นๆ ตามกฎหมายแรงงาน เช่น ค่าล่วงเวลาและสวัสดิการที่เหมาะสม

การเตรียมรับมือกับเหตุการณ์ที่อาจเกิดขึ้น
ต้องเตรียมพร้อมสำหรับเหตุการณ์ที่อาจเกิดขึ้นในการทำงานเป็นกะ เช่น:

• พนักงานขาดงาน: ควรมีพนักงานสำรองหรือแผนการจัดการเพื่อให้ธุรกิจดำเนินงานต่อไปได้
• การเปลี่ยนกะ: หากพนักงานไม่สามารถทำงานตามกะที่กำหนดได้ ควรมีการวางแผนสำหรับ การสลับกะ (Shift Swapping) และตรวจสอบว่าใครสามารถเข้ามาทำงานแทนได้
• การขาดความยืดหยุ่นในกะ: เจ้าของธุรกิจควรให้ความสำคัญกับความยืดหยุ่นในการจัดการกะเพื่อรักษาความพึงพอใจและประสิทธิภาพของพนักงาน

ประเด็นเกี่ยวกับการสลับกะ (Shift Swapping)
สลับกะ (Shift Swapping) หมายถึงสถานการณ์ที่พนักงานไม่สามารถทำงานตามตารางกะที่กำหนดไว้ได้ตามประกาศ แล้วขอเปลี่ยนกะกับพนักงานคนอื่นที่ยินดีหรือสะดวกที่จะสลับกะกัน สถานการณ์นี้มักเกิดขึ้นเมื่อพนักงานมีภารกิจส่วนตัวหรือเหตุจำเป็นที่ทำให้ไม่สามารถมาทำงานในกะที่ได้รับมอบหมายตามปกติได้

ประเด็นที่เกี่ยวข้องกับการสลับกะ

1. เหตุผลที่พนักงานต้องการสลับกะ
   • พนักงานอาจมีเหตุผลส่วนตัว เช่น เรื่องครอบครัว การนัดหมายทางการแพทย์ หรือเหตุฉุกเฉินอื่นๆ ที่ทำให้ไม่สามารถทำงานตามกะเดิมได้
2. ขั้นตอนในการสลับกะ
   • บริษัทควรกำหนดขั้นตอนและเงื่อนไขที่ชัดเจนเกี่ยวกับการสลับกะ เช่น การแจ้งขอเปลี่ยนล่วงหน้า การตรวจสอบว่ามีใครยินดีสลับกะด้วย และการอนุมัติจากผู้จัดการหรือ HR
3. การอนุญาตให้สลับกะ
   • การสลับกะควรได้รับอนุญาตจากผู้จัดการหรือ HR เพื่อให้มั่นใจว่าการสลับกะนั้นไม่กระทบต่อการดำเนินงานขององค์กร และไม่มีการขาดแคลนบุคลากรในแต่ละกะ
4. การสื่อสารที่ชัดเจน
   • การสลับกะควรมีการสื่อสารที่ชัดเจนระหว่างพนักงานทั้งสองคนและฝ่ายที่เกี่ยวข้อง เพื่อป้องกันความสับสนหรือความผิดพลาดในตารางกะ
5. ผลกระทบต่อทีมงานและการทำงาน
   • การสลับกะอาจมีผลกระทบต่อทีมงาน เช่น การเปลี่ยนแปลงของผู้ปฏิบัติงานในช่วงเวลาใดเวลาหนึ่งอาจทำให้ต้องมีการปรับตัว หรือเกิดปัญหาด้านการประสานงาน การรับมือกับสถานการณ์นี้จึงต้องมีการวางแผนที่รอบคอบ

วิธีการจัดการการสลับกะ

1. การใช้ซอฟต์แวร์จัดการกะที่ยืดหยุ่น
   • การใช้ซอฟต์แวร์จัดการกะ เช่น Bplus e-HRM สามารถช่วยในการบันทึกและติดตามการสลับกะของพนักงานได้อย่างแม่นยำ ทำให้ไม่เกิดปัญหาการสื่อสารผิดพลาดและช่วยให้การดำเนินงานเป็นไปอย่างต่อเนื่อง
2. นโยบายการสลับกะที่ชัดเจน
   • ควรมีนโยบายที่ชัดเจนเกี่ยวกับการสลับกะ โดยอาจกำหนดระยะเวลาในการแจ้งขอสลับกะล่วงหน้า เช่น แจ้งก่อน 1-2 วัน เพื่อให้บริษัทมีเวลาในการอนุมัติและจัดการบุคลากร
3. การสนับสนุนให้พนักงานมีความยืดหยุ่นในการทำงาน
   • การสลับกะช่วยสร้างความยืดหยุ่นให้กับพนักงาน และช่วยให้พนักงานสามารถจัดการชีวิตส่วนตัวได้ดีขึ้น อย่างไรก็ตาม ควรให้พนักงานสลับกะกันโดยไม่กระทบต่อทีมงานหรือการดำเนินธุรกิจ
4. การรับรองความพร้อมของพนักงานในกะใหม่
   • ก่อนที่จะสลับกะกัน ควรมีการตรวจสอบว่าพนักงานที่รับสลับกะมีทักษะและความพร้อมที่จะทำงานในกะนั้น เพื่อไม่ให้เกิดปัญหาในการทำงาน

การสลับกะ เป็นวิธีที่ช่วยให้พนักงานมีความยืดหยุ่นในเรื่องการทำงานมากขึ้น แต่ก็ต้องมีการจัดการที่ดีจากฝ่าย HR หรือผู้จัดการ เพื่อให้กระบวนการนี้ไม่ส่งผลกระทบต่อการดำเนินงานขององค์กร