ทำอย่างไร เมื่อผู้สอบบัญชีเข้าตรวจ

นักบัญชีพร้อมแล้วหรือยังกับการเข้าตรวจสอบบัญชี ของผู้สอบ ถ้ายังไม่พร้อมมาเตรียมความพร้อมเพิ่มความมั่นใจ เมื่อผู้สอบบัญชีเข้าตรวจสอบ และเรียนรู้เทคนิคในการแก้ปัญหาที่นักบัญชีต้องพบเจอเมื่อผู้สอบเข้าตรวจสอบและแนวทางการแก้ไขปัญหาที่ถูกต้องและลดข้อผิดพลาดจากการปฏิบัติงาน เสริมสร้างการทำงานให้รวดเร็ว ถูกต้อง และการทำบัญชีที่ถูกต้องตามมาตรฐานการบัญชี

1. ขั้นตอนของการจัดทำงบการเงิน 

  • ขั้นตอนที่ 1 รายการทางบัญชี
  • ขั้นตอนที่ 2 เอกสารประกอบการลงบัญชี
  • ขั้นตอนที่ 3 บันทึกรายการในบัญชี  
  • ขั้นตอนที่ 4 งบการเงินหรือรายงานทางการเงิน

2. ขั้นตอนการตรวจสอบบัญชีของผู้สอบบัญชี

  • การประเมินความเสี่ยง (Risk Assessment)
  • การทดสอบการควบคุม (Test of Control : TC)
  • การตรวจสอบเนื้อหาสาระ (Substantive Test : S T)
  • ประเภทของการตรวจสอบบัญชี

3. เอกสารทั่วไปที่ต้องเตรียมเมื่อผู้สอบบัญชีเข้าตรวจสอบบัญชี

  • จัดเตรียมสำเนาเอกสารสำคัญเกี่ยวกับบริษัท เช่น หนังสือรับรองของบริษัท  บัญชีรายชื่อผู้ถือหุ้น รายงานการประชุม ใบอนุญาตต่างๆ เป็นต้น
  • จัดเตรียมสำเนาผังองค์กรของบริษัท พร้อมระบุชื่อพร้อมตำแหน่งหน้าที่ของผู้รับผิดชอบ
  • นโยบายและแนวทางในการปฏิบัติงานในแต่ละแผนก
  • ระบบควบคุมภายในของบริษัท และการทดสอบการควบคุมภายใน
  • หนังสือรับรองของผู้บริหาร เกี่ยวกับนโยบายการบัญชี การประมาณการทางการบัญชี ราคาขายสินค้าไม่ต่ำกว่าทุน ปัญหา Transfer pricing สิทธิและภาระผูกพัน สบช3 และ สบช5
  • ต้นฉบับสัญญาต่างๆ และเอกสารแสดงภาระผูกพันของกิจการ

4. เอกสารทางการบัญชีที่ต้องเตรียมเมื่อผู้สอบบัญชีเข้าตรวจสอบบัญชี

  • รายงานและข้อมูลงบการเงิน ประกอบด้วย งบทดลอง งบแสดงฐานการเงิน งบกำไรขาดทุน เป็นต้น
  • สมุดบัญชีธนาคาร Bank Statement และงบกระทบยอดเงินฝากธนาคาร
  • ทะเบียนสินทรัพย์ถาวรและสาระสำคัญของการมีอยู่จริง
  • รายงานภาษีซื้อ / ขาย พร้อมใบกำกับภาษี และสำเนา ภ.พ.30 พร้อมใบเสร็จรับเงิน
  • รายงานอายุลูกหนี้ และรายงานงบอายุเจ้าหนี้ (AR, AP Aging report)
  • รายงานอายุสินค้าคงเหลือ (Aging Inventory report) 
  • รายงานคำนวณมูลค่าสินค้าคงเหลือ เปรียบเทียบ ราคาทุนกับมูลค่าสุทธิที่จะได้รับ (NRV)
  • รายงานการคำนวณต้นทุนผลิต ต้นทุนขาย 
  • รายงานการคำนวณภาษีเงินได้นิติบุคคล พร้อมรายได้ที่ได้รับการยกเว้นภาษีเงินได้ หรือรายจ่ายที่มีสิทธิหักได้เพิ่มขึ้น และรายจ่ายที่ไม่ให้ถือเป็นรายจ่ายตามประมวลรัษฎากร 
  • สำเนา ภ.ง.ด 51 และสำเนา ภ.ง.ด 50 (ปีที่แล้ว)
  • เอกสารประกอบการบันทึกบัญชีรายวันขั้นต้น รายวันทั่วไป บัญชีแยกประเภท พร้อมสมุดบัญชีที่เกี่ยวข้อง
  • รายงานการคำนวณรายได้พนักงาน ทะเบียนพนักงาน  สำเนา ภ.ง.ด. 1 และ ภ.ง.ด 1 ก พร้อมใบเสร็จรับเงิน
  • สำเนา ภ.ง.ด 3, 53, 54 พร้อมใบเสร็จรับเงิน (ภาษีเงินได้หัก ณ ที่จ่าย 

บุคคลธรรมดา นิติบุคคล และจ่ายเงินได้พึงประเมินตามมาตรา 40 (2) (3) (4) (5) หรือ (6) แห่งประมวลรัษฎากร ให้แก่บริษัทหรือห้างหุ้นส่วนนิติบุคคลที่ตั้งขึ้นตามกฎหมายของต่างประเทศ) 

  • สำเนา ภ.พ.36 พร้อมใบเสร็จรับเงิน (จ่ายให้ผู้ประกอบการในต่างประเทศซึ่งมีรายได้ในไทยหรือผู้ประกอบการที่ให้บริการในต่างประเทศและมีการใช้บริการในไทย)
  • รายงานการคำนวณผลประโยชน์พนักงาน ที่ถูกต้องตามมาตรฐานการบัญชี
  • สรุปประเด็นและการจัดทำกระดาษทำการเพื่อการตรวจสอบและการออกหน้ารายงาน

5. ประเด็นปัญหาอื่นๆ ที่ผู้สอบบัญชีมักสอบถาม และแนวทางการแก้ไขให้ถูกต้อง

  • มีรายการปรับปรุงมากจนเกินไป
  • มีใบลดหนี้ / เพิ่มหนี้ มากจนเกินไป
  • การกำหนดเลขที่ใบกำกับภาษี / ใบเสร็จรับเงิน ไม่เหมาะสม
  • การรับรู้สินทรัพย์ถาวร และการคำนวณค่าเสื่อมราคาไม่เหมาะสม
  • เอกสารประกอบรายการทางบัญชีไม่สมบูรณ์ เช่น กรณีจ่ายเงินให้บุคคลธรรมดา
  • การบันทึกบัญชีไม่ถูกปี
  • การนำค่าใช้จ่ายที่ไม่เกี่ยวข้องกับการดำเนินธุรกิจมาบันทึกบัญชี
  • ให้เงินกู้ยืมแก่กรรมการโดยไม่คิดดอกเบี้ย
  • สินค้าเสื่อมสภาพแต่ยังบันทึกรับรู้เป็นสินค้าคงเหลือ
  • สินค้าคงเหลือขาด / เกิน จากการบันทึกบัญชีผิดพลาด กิจการบันทึกเป็นขาดทุน / กำไร

6. คุณธรรม จริยธรรม และจรรยาบรรณของผู้ประกอบวิชาชีพบัญชี

ที่มา  ธรรมนิติ