การทำงานฟรีแลนซ์ (Freelance) คือการทำงานอิสระที่ผู้ทำงานหรือ "ฟรีแลนซ์" ไม่ได้เป็นพนักงานประจำในบริษัทใด ๆ แต่ทำงานเป็นโครงการหรือเป็นงานเฉพาะกิจตามข้อตกลงที่ตกลงกับผู้จ้างงาน โดยฟรีแลนซ์สามารถเลือกทำงานได้หลากหลายประเภท เช่น การออกแบบกราฟิก การเขียนโปรแกรม การเขียนบทความ การถ่ายภาพ การทำบัญชี หรือการแปลภาษา
สำหรับผู้ประกอบอาชีพอิสระหรือฟรีแลนซ์ การยื่นภาษีประจำปีต้องมีการเตรียมเอกสารและจัดการข้อมูลทางการเงินให้ถูกต้อง โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากมีการถูกหักภาษี ณ ที่จ่ายจากผู้จ้างงาน ซึ่งจะช่วยลดโอกาสในการยื่นภาษีผิดพลาด และช่วยป้องกันปัญหาการขัดแย้งกับข้อมูลที่กรมสรรพากรมีในระบบ
- เอกสารหักภาษี ณ ที่จ่าย (หนังสือรับรองการหักภาษี ณ ที่จ่าย หรือ 50 ทวิ)
เอกสารนี้เป็นหลักฐานที่สำคัญซึ่งออกโดยผู้จ้างงาน เพื่อยืนยันว่าได้หักภาษี ณ ที่จ่ายไปแล้ว โดยระบุรายละเอียดเกี่ยวกับรายได้และจำนวนภาษีที่หักไว้ แนะนำให้ฟรีแลนซ์รวบรวมและเก็บเอกสาร 50 ทวิจากทุกงานที่มีการจ่ายค่าจ้างตลอดปี เพื่อให้ข้อมูลครบถ้วนเมื่อยื่นภาษีและเพื่อตรวจสอบให้ตรงกับฐานข้อมูลของกรมสรรพากร
- การจัดเก็บรายได้และรายจ่าย
การบันทึกรายได้และรายจ่ายอย่างเป็นระบบจะช่วยให้สามารถคำนวณภาษีได้อย่างแม่นยำ โดยสามารถใช้บัญชีรายรับ-รายจ่ายที่ชัดเจนเพื่อให้เห็นภาพรายได้สุทธิหลังหักค่าใช้จ่าย ซึ่งจะเป็นฐานในการคำนวณภาษี
- คำนวณรายได้สุทธิและค่าลดหย่อน
ฟรีแลนซ์สามารถใช้ค่าลดหย่อนส่วนบุคคลและค่าลดหย่อนอื่น ๆ เช่น ประกันสังคม ประกันชีวิต กองทุนสำรองเลี้ยงชีพ หรือการลงทุนในกองทุนเพื่อการเกษียณอายุ (RMF/SSF) ซึ่งช่วยลดภาระภาษีได้
- ยื่นภาษีผ่านช่องทางออนไลน์
การยื่นภาษีออนไลน์ผ่านเว็บไซต์ของกรมสรรพากร (www.rd.go.th) เป็นวิธีที่สะดวกและรวดเร็ว ซึ่งฟรีแลนซ์สามารถยื่นภาษีได้ในช่วงเดือนมกราคมถึงมีนาคมของทุกปี สำหรับภาษีที่ยังขาดหรือเกินจากการถูกหักไว้ สามารถชำระเพิ่มเติมหรือขอคืนภาษีได้หากมีการหักภาษี ณ ที่จ่ายเกินกว่าที่กำหนด
- ยื่นแบบภาษี ภ.ง.ด. 94 และ ภ.ง.ด. 90
สำหรับฟรีแลนซ์ การยื่นแบบภาษีประจำปีที่จำเป็นคือแบบ ภ.ง.ด. 90 เพื่อรายงานรายได้ทั้งปี และในกรณีของการยื่นภาษีครึ่งปีคือแบบ ภ.ง.ด. 94 เพื่อแจ้งรายได้ตั้งแต่เดือนมกราคมถึงมิถุนายน
อัตราภาษีเพื่อการคำนวณภาษีเงินได้
เมื่อฟรีแลนซ์ยื่นภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาโดยใช้แบบ ภ.ง.ด. 90 จึงใช้เกณฑ์การคำนวณอัตราภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาเหมือนกับพนักงานประจำเลยครับ คือ เงินได้สุทธิ x อัตราภาษีแบบขั้นบันได ดังนี้
| เงินได้สุทธิ (บาท) |
อัตราภาษี |
| 0-150,000 |
ได้รับการยกเว้นภาษีเงินได้ |
| 150,001-300,000 |
5% |
| 300,001-500,000 |
10% |
| 500,001-750,000 |
15% |
| 750,001-1,000,000 |
20% |
วิธีคำนวณอัตราภาษีเงินได้
วิธีการคำนวณภาษีเงินได้สำหรับฟรีแลนซ์แบบง่าย ๆ คือ นำเงินได้ทั้งปี หักค่าใช้จ่ายส่วนตัวตามมาตรา 40(2) จะออกมาเป็นเงินได้สุทธิ จากนั้นดูว่าเราต้องจ่ายอัตราภาษีที่ขั้นไหน แล้วจึงหักภาษี ณ ที่จ่าย 3% ที่เราเคยโดนหักไปแล้วจากผู้จ้างงาน ก็จะทำให้ได้จำนวนเงินที่จะต้องเสียภาษีจริง ๆ เช่น
- เงินได้ทั้งปี 500,000 – 100,000 – 60,000 = เงินได้สุทธิ 340,000 บาท
- ต้องเสียภาษี 340,000 x 10% = 34,000 บาท
- หักภาษี ณ ที่จ่าย 3% ที่จ่ายไปแล้ว จะได้จำนวนเงินที่จะต้องเสียภาษีจริง ๆ
ที่มา เงินติดล้อ
